25. WINTERDAG IN ELP

WINTERDAG IN ELP                             door Gerrit Kuipers

’s Naachts was der een beste laog snei vallen. ’t Hiele Elp was wit toedekt. Een prachtig mooi gezicht. Maor wal lastig veur de luu, die bij ’t pad wezen mussen. Veur de kinder gaf ’t een mooie ofleiding. Jammer, dat zie hen schoel mussen. Aol Derk wol der nog even oet; net zo as e ’t alle dagen wend was: nao de koffie even ’t dörp rondkuiern. De snei höld hum niet tegen; de vrouw, die vund dat e beter in hoes blieven kun, ok niet. Bienen breken, daor dreit ’t op oet. Maor wat Derk in de kop had, dat had e niet in ’t gat; dat gunk deur. Hij pakte zien haandstok en stapte de deur oet. Even bleef e in de witte wèreld staon. Kèrel, wat was ’t mooi, zo zuver wit nog. De snei knisterde under zien gele klompen. Over de rondweg, bij ’t dörp langes, ree een auto. De sneischoever was daor ok al langes kommen en die had de straot vrij maakt. In ’t dörp nog niet. Daor was ’t ok niet zo drok.

Derk kuierde veurzichtig het dörp in. Bij de schoel almaol voetstappen van kinder. Men kun zien, dat zie al drok in de snei an ’t speulen west waren; sneibalgooien en mekaar inziepen. Dat had e zölf vrogger ok zo vaak daon, doe de nog een kwaojong was, lang leen. Nou zaten de kinder stil te lustern naor wat mister of juffrouw vertelde, of zie zaten te stennen op die muilijke breukensommen daor e zölf ok nogal muite met had ha. Undertussen longerden zie naor ’t speulkwartier, as zie even wèer in de snei ramenten muggen. De coniferen in de toen van ’t mistershoes hadden een dikke witte winterjas antrökken. An de Boerstraot was gien mèens te zien; allien Job Spulman was met een grote riezebessem an ’t sneivegen op de baanderstraot. Der waren wat autospeuren deur de snei en Derk krummelde op zien gladde klompen deur ’t iene speur over de Boerstraot. Job zee niks, want die keek op noch um; die had het te drok met de snei. De grote daok van Hofstee’s hoes, daor nou een dokter in woonde, was zo wit as, ja as snei, vanzölf. Ièn grote witte vlakte; allien bij de schöstie was het witte wat broen kleurd, vanwege ’t stoken. Derk gunk even rechtsof op de rondweg an. ’t Scheut hum te binnen, dat smid Zuderweg as der vrogger zo’n laog snei völlen was, ’t drok had um de pèerde op scharp te zetten. Maor wel had nou nog pèerde veur ’t wark? Allien nog um op te rien, veur de aorigheid. Dat waren der niet veul. As der snei lag, bleven die riepèerde ok op stal.

De benzinepompen an de rondweg hadden een hoge witte pet op. Een dörstige auto, die van de richting Scheloo kommen was, stund te drinken. Wieder was der ok al niks te beleven en Derk dreide zuk um. Hij kuierde weer ’t dorp in. De kale poppelieren steuken de takken hoog de locht in; net of zie der op wezen, dat er nog mèer snei kommen zul. Daor leek ’t ok wal op. ’t Rooie postautogie toeterde en Derk mus even an de kaant. Jonge, jong, wat hadden de postboden ’t jao een stuk makkelker as vrogger, doe zie alles op de fiets ofzetten mussen. Ok bij de winterdag; ok as der een dikke laog snei lag. En as zie dan hielmaol daor achteroet hen ’t keutelveld mussen, dan waren zie zo nog maor niet klaor! ’t Autogie dreide rechtsof de Schaopedrift in. Jaorenlang hef scheper De Wit hier de Elper schaop langes dreven um de kost te zuken in ’t Oelmersveld, daor op Schattenbarg an.

Derk gunk linksof. Daor gunder lig de Zaandhof met zien torentie en trapgeveltie. Het naomaak-kasteeltie van de vroggere kuunstschilder Roessingh. Een sprokieshof leek ’t wal, met al die bosgaosie der um hen, die Roessingh zölf in de loop van de jaoren anplaant hef. Hie was niet enkeld kuunstschilder, maor ok dichter, bedacht Derk zuk. Ereburger van de gemiente Börk was e. Aorige gedichties had e wal schreven. Derk kende der wal wellende van: over Witte Wieven en ’t Dweellocht. Daorin had e ’t ok over de “akker zunder zörgen”, ’t kerkhof in Börk, daor Roessingh zölf nou ok al jaorenlang een stee hef, achter de bukenhege. Net as de aander Elper kuunstschilder, Dozy, die daor achter an ’t diekie, tegenover de Zaandhof woonde, in ’t Heidehoes. Ok zo’n wondermooie stee, met een stukkie natuur der um hen, zo aj nog zelden vindt, met heide en dambèren en meer zuk spil.

Derk had wal even die kaant oet wild, maor hij dee ’t maor niet. ’t Leek hum nou met die snei-petroelie niet vertrouwd. Hij leup wieder; daor rechtsof haj, wat ze vrogger de Elder zaandweg nuumden, op de vaort an. Bij de Aol’ meul langes, die in 1931 ofbreuken is. Op de boergrond daor bij de meul, waor zie aait ’t paosvuur hadden, daor hef ’t jongvolk nao de oorlog een voetbalveldtie anlegd, doe zie een klup De Elper Boys oprichtten. De boerschup hef heur de eerste lèren bal kado daon en iene van de volmachten dee de “oftrap”; de ienige maol, dat e ooit tegen een voetbal anschupt hef.

Derk löp bij ’t hoes langes, waor vrogger Hadders-volk woonde en dat in de oorlog met nog een stuk of wat boerderijen opbraand is. Der bint neie hoezen veur weer bouwd …. Links komp e bij De Koekoekshof, ’t café. Der zul vrogger bij Elp een Heer Koekoek woond hebben, op een kastiel. Hie wol een knaol graven van de Eems in Duutsland hen de Zuderzee. Bij Elp hef e daormet indertied een begun maakt, een paar doezend meter lang. Derk hef in zien jonge jaoren in ’t veld de overbliefsels der nog wal van zien, maor op ’t heden is ’t almaol vot. De Koekoekshof is ’t neie café vrogger van Roef Boer en Zwaantie. Daor wordt tenielspeuld – de Elper Revue – deur de tenielveriening E.L.P.E.R. Daor gef de muziekveriening Sint Cecilea sund jaor en dag zien oetvoerings. Umtrent alle verienings in Elp vindt hier stee um te vergadern, te rippeteren en oetvoerings te geven. Bruloften en aander feesten wordt er holden. Nou Derk daor an dèenkt, kreg e dörst en wil e gèern even zitten vanwege dat geschoevel deur de snei. ’t Is der niet drok; der zit gien mèens, allien een viekoper oet Beilen. Derk kent hum wal. Zie praot een toertie en drinkt beide een schiere borrel. Twee, meer niet, want het is glad bij de weg.

As Derk vot wil, wil de veekoper ok vot. Die wil ok weer op hoes an. Derk kan wal zo wied met hum varen; met de auto giet ’t makkelker as lopend. Derk hef nou ok snei genog zien en hij stapt bij hum in. Zo komp e makkelk wèer in hoes, zunder bienenbrekerij, op dizze mooie winterdag in Elp.

(gelezen in 'De Koekoekshof)